Zoals overal in Vlaanderen, is mobiliteit ook in het Pajottenland & Zennevallei een actueel thema. Of het nu gaat om de werken voor het GEN-project, de eventuele nieuwe tramlijnen in deze regio of de fileproblemen op de Brusselse ring, mobiliteit kan heel wat stof doen opwaaien. Ook vroeger gaf mobiliteit regelmatig voer tot gespreksstof. De regio Pajottenland & Zennevallei heeft dan ook een rijke vervoersgeschiedenis: van het Brabants trekpaard tot de boerentram en van de Romeinse heirbanen tot de E40, mobiliteit bepaalde steeds het uitzicht en de identiteit van deze regio.

De identiteit van het Pajottenland, en vooral van de Zennevallei werd mee bepaald door de af- of aanwezigheid van mogelijke vervoerswegen en middelen. Uiteraard is de nabijheid van de grootstad Brussel hierbij van belang. Zo was er een intense wisselwerking tussen de stad en het omliggende platteland, waarbij de landbouwers hun producten in de stad aan de man brachten. Iedereen kent de ‘Brussels Sprouts’, het ‘Brussels Kieken’, ‘Brusselse kaas’ en natuurlijk geuze en kriek om alles door te spoelen.

Het kanaal Brussel-Charleroi speelde een belangrijke rol in de economische ontwikkeling van de Zennevallei, en dit zowel voor Brussel als voor Halle. Het kanaal bood een oplossing op een eeuwenoud probleem: Hoe op een snelle manier het Maas- en Scheldebekken met elkaar verbinden? Het kanaal werd ook wel kolenkanaal genoemd, omdat het na zijn voltooiing in 1832 vooral steenkool uit Wallonië naar Brussel en Antwerpen vervoerde. Het kanaal telde 55 sluizen, en dit om een hoogteverschil van meer dan 70 meter te overbruggen. Hierboven een postkaart uit Halle, het oude station rechts is nog net te zien. Op het jaagpad trekt een boerenpaard met menner één van de vele aken voort. © Stadsarchief Halle

De nabijheid van Brussel veranderde ook het landschap. De burgerij ‘ontdekte’ op het eind van de 19^e eeuw het platteland als rustig en ongerept oord. Al snel verrezen er grote villa’s in de randgemeenten langs het Zoniënwoud, zoals in Sint-Genesius-Rode en Linkebeek. Deze nieuwe wijken waar de -voornamelijk Franstalige- burgerij zich vestigde, kwam er mee dankzij het aanleggen van de buurtspoorwegen en de opkomst van de auto. De stadsvlucht, mede veroorzaakt door een betere mobilisatie, had verstrekkende gevolgen op politiek, sociaal en economisch vlak.

 

Begin de jaren ’70 werden er verschillende autosnelwegen aangelegd. Op de tafel van het Ministerie van Openbare Werken lag het plan om een snelweg Brussel-Doornik aan te leggen, de beruchte ‘A8’. Deze snelweg zou het Pajottenland dwars doorkruisen. Prompt werd een actiecomité 'Red het Pajottenland' opgericht. Hierdoor kreeg de kwestie een nationale weerklank. Maar het zette ook het ‘Pajottenland’ op de kaart en het creëerde een samenhorigheidsgevoel. De A8 kwam er uiteindelijk toch, maar niet door het Pajottenland maar onder Halle, op de taalgrens. Hierboven één van de vele protestacties waarbij landbouwers en andere actievoerders doorheen de verschillende dorpen toerden met tractors, wagens en karren behangen met slogans. De stoet houdt even halt voor het stadhuis van Sint-Kwintens-Lennik. © Lenniks Archief

De erfgoedcel Pajottenland & Zennevallei wil van april 2012 tot december 2013 samen met lokale organisaties het verhaal van vervoer en transport in onze regio uitspitten en het thema volop laten leven in de 16 gemeenten van de regio. Daarom werd het project ‘Terug in de mobiliTIJD’ opgestart. De erfgoedcel ondersteunt heemkringen, verenigingen, cultuurraden, musea, archieven,… maar ook andere organisaties (bibliotheken, scholen, jeugdverenigingen,…) financieel, promotioneel en logistiek bij de organisatie van erfgoedactiviteiten en –projecten rond het thema vervoer. Iedereen kan een expo, publicatie, lezing of andere activiteit op poten zetten: hoe, wat, waar en wanneer bepaal je zelf! Alle activiteiten rond ‘Terug in de mobiliTIJD’ worden volop gecommuniceerd en ondersteund door de erfgoedcel. De erfgoedcel stuurt ook aan om je mobiliteitscollectie te inventariseren en te publiceren met behulp van de databank Erfgoedplus.be.

Op de website van de Erfgoedcel vind je alle info over het project 'Terug in de mobiliTIJD’

Ontdek hier de erfgoedcollectie 'Terug in de MobiliTIJD' van de erfgoedcel.