Dossier: Hoera, een jubileum ?!
Zorg dragen voor cultureel erfgoed
1 bijlage(n)
Joris Colla en Katrien Weyns, KADOC-KU Leuven
Wat is cultureel erfgoed en hoe ga je ermee om ? Uitgangspunten
Jouw erfgoed in kaart brengen
- Meer weten over archiefterminologie? Raadpleeg de Archiefwiki en Archiefterminologie van de International Council on Archives (ICA)
- Meer weten over immaterieel cultureel erfgoed?
- Het internationale beleidskader
- Het Vlaamse beleidskader
- De Vlaamse platformwebsite
- Enkele erfgoedorganisaties die erg actief zijn op dit vlak: LECA vzw (Landelijk Expertisecentrum voor Cultuur van Alledag) en Tapis Plein vzw
- Sjabloon voor het noteren van basisinformatie per archief of collectie. Kies tussen Open Documentformaten, Word of Excel. OpenExcel of Excel genieten de voorkeur omdat uitwisseling van gegevens gemakkelijker is op basis van deze werkwijze.
- Deel de basisinformatie over jouw archieven en collecties via Archiefbank Vlaanderen. Een filmpje met instructies vind je hier:
- Een muziekarchief of -collectie kan je aanmelden via Muziekbank Vlaanderen.
- Meer informatie over ISAD(G) vind je op de website van ICA en VVBAD.
Goed bewaard, is goud waard
- Meer weten over het bewaren van erfgoed, met gedetailleerde informatie per materiaalsoort?
- Depotwijzer
- E. LOOTS (red.), Hebben en houden: tips om je erfgoed gezond te houden, Antwerpen, 2005
- VerzekerDe Bewaring
- CoOL (Conservation OnLine) van de Foundation of the American Institute for Conservation
- Canadian Conservation Institute / Institut canadien de conservation
- Informatie en contactgegevens betreffende de aankoop van speciale verpakkingsmaterialen via de provinciale erfgoeddiensten:
- Enkele links naar firma’s waar je verpakkingsmateriaal voor erfgoed kan aankopen:
- Voor de aankoop van zuurvrije archiefdozen en -mappen kan je ook terecht bij het Rijksarchief.
- Modelcontracten voor de schenking of bewaargeving van erfgoed.
De erfgoedantenne beheert
- Sjabloon voor een overzichtslijst van ontleningen.
- Modelcontract voor bruiklenen.
Aan de slag met je archief
Zorgen voor je historisch archief: hoe begin je eraan?
- Informatie en contactgegevens betreffende de aankoop van zuurvrije archiefdozen en -mappen via de provinciale erfgoeddiensten: zie onder het hoofdstuk hierboven ‘Goed bewaard, is goud waard’.
Een stappenplan voor de inventarisatie
- Sjabloon voor het beschrijven van je archief. Kies tussen Open Documentformaten, Word of Excel. OpenExcel of Excel genieten de voorkeur omdat uitwisseling van gegevens gemakkelijker is op basis van deze werkwijze.
- Meer informatie over ISAD(G) vind je op de website van ICA en VVBAD.
- Meer weten over redactionele vormen? Neem een kijkje op archiefwiki.
- Ben je op zoek naar achtergrondinformatie over archiefvormers (organisaties, personen)? Zoek ze op in ODIS, de onlinedatabank over het Vlaamse middenveld.
- Hoe plooi je een archiefdoos? In een filmpje kan je zien hoe het moet.
- Voorbeeld van een afgewerkte plaatsingslijst (resultaat na fase 1)
- Voorbeeld van een afgewerkte inventaris (resultaat na fases 2 en 3)
Wat na de inventarisatie van je archief?
- Informeer Archiefbank Vlaanderen over de aanpassingen van de basisinformatie via info@archiefbank.be of via de contactgegevens op de website.
Aan de slag met je digitaal cultureel erfgoed
Digitaal aangemaakt, is digitaal bewaard
- Meer lezen over het beheren van je digitaal erfgoed? Bekijk de richtlijnen van Expertisecentrum DAVID vzw.
- Meer lezen over de digitalisering van erfgoed?
- F. BOUDREZ, Digitalisering van analoge archiefdocumenten (Digitaal Archiveren. Richtlijn en advies nr. 9), Antwerpen, 2006
- S. LUYTEN, Handleiding: digitaliseren en ontsluiten van prenten- en fotocollecties, opgesteld n.a.v. 'Groetjes uit het Pajottenland en de Zennevallei', Leuven, 2012
- Als je over de nodige vaardigheden en apparatuur beschikt om te digitaliseren, kun je wellicht zelf aan het werk. Zo niet, kun je het scanwerk uitbesteden aan professionele firma’s. Enkele voorbeelden:
- Een Office-plug-in voor conversie naar OpenDocument-formaat kun je gratis downloaden via bijvoorbeeld deze website.
Wie zoekt, die vindt: de mappenstructuur
- Screenshot: map verwijderen (delete) of naam wijzigen (rename) door rechts te klikken op de map
- Screenshot van de map "Mijn Documenten" in de Windows Verkenner. Op de computer bij iemand thuis wordt een onderscheid gemaakt tussen persoonlijk archief en het verenigingsarchief:
- Snapshot: boomstructuur met archief, bibliotheek en fotocollectie:
De juiste keuzes: opslag en naamgeving van documenten
- Dit filmpje Digitaal archiveren thuis: opmaak van een document laat zien hoe je een document correct aanmaakt en opslaat
- Screenshot: vind de knop "opslaan als…" in bv. Word door te klikken op de bol links bovenaan of op "bestand"
Wat met digitale foto’s ?
- Deze screenshot laat zien hoe je foto’s kan opslaan in de mappenstructuur:
Wat met e-mails ?
- Screenshot: dit beeld krijg je te zien als je e-mails wilt laten ophalen in het e-mailprogramma Mozilla Thunderbird
- Screenshot van de mappenstructuur in de inbox (mailbox in Mozilla Thunderbird) van een persoon die zich engageert in de verenigingen Archiefbank en Fanfare Flierefluiter. Er is een onderscheid gemaakt tussen persoonlijk e-mails en e-mails betreffende zijn/haar werk binnen de verenigingen:
- Dit filmpje Digitaal archiveren thuis: e-mails archiveren laat zien hoe je je mailbox thuis kan organiseren en beheren. In het voorbeeld wordt gebruik gemaakt van het e-mailprogramma Mozilla Thunderbird, maar voor Office Outlook werkt het gelijkaardig.
Aan de slag met je collecties
Documentaire collecties
- Meer weten over het bewaren van erfgoed, met gedetailleerde informatie per materiaalsoort en informatie over de aankoop van verpakkingsmateriaal? Zie onder het hoofdstuk hierboven ‘Goed bewaard, is goud waard’.
- Sjabloon voor de stuksgewijze beschrijving van een documentaire collectie. Kies tussen Open Documentformaten, Word of Excel. OpenExcel of Excel genieten de voorkeur omdat uitwisseling van gegevens gemakkelijker is op basis van deze werkwijze.
- Meer weten over ISBD? Raadpleeg de ISBD documentatie goedgekeurd door de International Federation of Library Associations and Institutions (IFLA).
- Sjabloon voor de stuksgewijze beschrijving van mondelinge bronnen. Kies tussen Open Documentformaten, Word of Excel. OpenExcel of Excel genieten de voorkeur omdat uitwisseling van gegevens gemakkelijker is op basis van deze werkwijze.
- Meer weten over het beschrijvingsmodel voor mondelinge bronnen van het Expertisecentrum Digitaal Erfgoed PACKED?
Bibliotheken
- Meer weten over het bewaren van erfgoed, met gedetailleerde informatie per materiaalsoort en informatie over de aankoop van verpakkingsmateriaal? Zie onder het hoofdstuk hierboven ‘Goed bewaard, is goud waard’. Daarnaast biedt de website van de Vlaamse Erfgoedbibliotheek meer informatie over de conservering van publicaties en interessante activiteiten hierover.
- Sjabloon voor de stuksgewijze beschrijving van een bibliotheek. Kies tussen Open Documentformaten, Word of Excel. OpenExcel of Excel genieten de voorkeur omdat uitwisseling van gegevens gemakkelijker is op basis van deze werkwijze.
- Meer weten over ISBD? Raadpleeg de ISBD documentatie goedgekeurd door de International Federation of Library Associations and Institutions (IFLA).
Museale collecties
- Meer weten over het bewaren van erfgoed, met gedetailleerde informatie per materiaalsoort en informatie over de aankoop van verpakkingsmateriaal? Zie onder het hoofdstuk hierboven ‘Goed bewaard, is goud waard’.
- Sjabloon voor de stuksgewijze beschrijving van een museale collectie. Kies tussen Open Documentformaten, Word of Excel. OpenExcel of Excel genieten de voorkeur omdat uitwisseling van gegevens gemakkelijker is op basis van deze werkwijze.
- Meer weten over SPECTRUM, een standaard voor collectiemanagement, waarin ook beschrijvingselementen voor museale stukken opgenomen zijn? Raadpleeg dan het dossier SPECTRUM op de Faro-website.
Collecties digitaal ontsluiten
- Voor de digitale ontsluiting van jouw collecties, kun je gebruik maken van volgende databanken. De databanken nemen een foto of scan op van elk stuk samen met een beschrijving van het stuk:
- Erfgoedplus (Limburg en Vlaams-Brabant)
- Erfgoedinzicht (Oost-Vlaanderen en West-Vlaanderen)