Op 25 augustus 1914 startten de Duitse troepen met het systematisch plunderen en in brand steken van Leuven. Grote delen van de stad werden verwoest, meer dan 200 burgers vermoord en vele anderen mishandeld en voor jaren getraumatiseerd. Na drie dagen plunderingen bleef er van Leuven niet veel meer overeind. Zowat alle belangrijke monumenten waren vernield, enkel het stadhuis kwam ongeschonden uit de strijd. Deze verwoesting van Leuven kreeg de naam ‘Le Sac de Louvain’.

Ondanks uitdrukkelijk Duits verbod hielden Leuvense kunstenaars de herinneringen aan het puin en de ruïnes levend in hun werk. Eén van hen was Alfred Delaunois (1875-1941). Aan hem wijdt museum M-Leuven momenteel een bijzondere expositie.

Alfred Delaunois

Alfred Delaunois werd geboren in Sint-Joost-ten-Noode, maar verhuisde al op jonge leeftijd naar Leuven. Na zijn middelbare studies schreef hij zich in aan de plaatselijke academie, waar hij in contact kwam met Constantin Meunier (1831-1905) die er toen lesgaf.  Deze zette hem aan om ook in de leer te gaan bij zijn zoon, etser Karl Meunier (1864-1894). Delaunois’ doorbraak als kunstenaar kwam in 1908 en al snel zou hij ook internationaal bekendheid genieten.

Delaunois schilderde vele tientallen portretten, landschappen, zichten op kerken, kloosters en begijnhoven en had een voorkeur voor kerkinterieurs. Maar hij voelde zich niet enkel aangetrokken door religieuze plaatsen en thema’s. Hij hield van de stad waar hij was opgegroeid. Zijn Leuvense straatgezichten zijn een getuigenis van het oude Leuven zoals het er uitzag voor de Eerste Wereldoorlog.

 

WO I

Als ooggetuige bracht hij de verschrikkingen van de Groote Oorlog in beeld. Hij zag hoe de Duitsers Leuven binnenvielen en legde de plundering en ondergang van zijn eigen stad vast in beklijvende tekeningen, aquarellen en gouaches. We zien de ruïnes van de Oude Markt en de Universiteitshallen, marcherende soldaten, straten en pleinen in chaos en puin.

Niet alleen in zijn werk, maar ook daarbuiten toonde Delaunois zich tijdens de oorlogsjaren een sociaal bewogen man. Hij steunde De Morgenster, een organisatie die zich bekommerde om het lot van Leuvense krijgsgevangenen. Ook was hij in 1916 actief in de nieuw opgerichte Art et Charité en riep zijn collega-kunstenaars op om een werk te schenken ten gunste van deze weldadigheidsinstelling.

Latere jaren

Na de Eerste Wereldoorlog heeft hij niet veel kunstwerken meer gemaakt. Zijn drukke werkzaamheden aan de Stedelijke Academie voor Schone Kunsten te Leuven – waaraan Delaunois sinds 1917 als docent en vanaf 1920 als directeur verbonden was – noopten hem ertoe om de productie van zijn eigen werk terug te schroeven. Bovendien werd hij in 1939 aangesteld als conservator van het Stedelijk Museum te Leuven, de voorloper van museum M. Aan dit museum zou hij na zijn dood, in 1941, meer dan 1000 werken nalaten. Een aanzienlijk deel van deze objecten is inmiddels via Erfgoedplus.be te raadplegen.

Behalve werk uit de eigen collectie omvat de expositie Le Sac de Louvain 1914. Het verwoeste Leuven door de ogen van Alfred Delaunois ook bruiklenen uit de Koninklijke Bibliotheek van België. Zij is nog t/m 1 september 2014 te zien in het Tekeningen- en prentenkabinet van museum M-Leuven.

 

Meer informatie over deze expositie en de activiteiten die plaatshebben in het kader van 100 jaar Groote Oorlog vind je op: www.MLeuven.be en www.Leuven1914.be.

Wil je meer weten over Leuven tijdens WO I download dan ook eens de App 'Martelaarsteden'. Deze is gratis verkrijgbaar via de App Store en Google Play Store.

 

Afbeelding: Alfred Delaunois, De infanterist, 1914 Collectie Museum M-Leuven inv.nr. S/130/D © Lukas Art in Flanders vzw - foto: Dominique Provost