Leuven is onlosmakelijk verbonden met de Scouts en Gidsen beweging.  Ze zijn niet weg te denken uit het straatbeeld. De 1ste scoutsgroep van Leuven, Scouts en Gidsen Sint-Michiel, vierde in 2013 zijn 100ste verjaardag.  De groep wordt in 1913 gesticht door de heer Charles Uystpruyst als La première de Louvain. Met zijn 100 jaar behoort de groep tot de oudste scoutsverenigingen van België.

Meer dan 50 scoutsgroepen – jongens en meisjes, Nederlands- of Franstalig, katholiek of pluralistisch – zagen de voorbije 100 jaar in Leuven het levenslicht. Ook vandaag nog is de scouts  een graag geziene gast in het Leuvense.  De stad Leuven en het Scouts en Gidsen Museum vinden dit eeuwfeest dan ook de ideale gelegenheid om het verhaal van 100 jaar scouts in een tentoonstelling te gieten. Aan de hand van originele stukken, een tijdslijn, foto’s en verhalen wordt de geschiedenis van het Leuvense scouts- en gidsenleven in beeld gebracht. De scoutsgroepen zelf, maar ook oud-leden en verzamelaars reageerden enthousiast op de oproep om hun archieven uit te pluizen op zoek naar fascinerend en authentiek materiaal. Ook het Scouts en Gidsen Museum dook in haar eigen collectie en archief. Een groot deel van de verzameling staat nu online op Erfgoedplus.be net als de tijdslijn met de geschiedenis van de Leuvense scoutsgroepen.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Hardis de Saint-Michel, de 1e scoutsgroep van Leuven omstreeks 1913. Foto: Scouts en Gidsen Museum, Leuven.

Geschiedenis van de Scouts

De scoutsbeweging ontstaat in 1907 in Engeland. Luitenant-Generaal Robert Baden-Powell (1857 – 1941) organiseert een eerste scoutskamp op Brownsea Island. De eerste Belgische groepen ontspruiten drie jaar later in Brussel onder de neutrale vlag van Boy-Scouts van België. Vanaf 1912 volgen ook aan katholieke zijde scoutgroepen in het Brusselse. Eén jaar later zal de eerdergenoemde Leuvense student, Charles Uystpruyst, de 1ste scoutsgroep in Leuven stichten. Samen met priester Bruyninckx legt hij op zondag 1 juni 1913 zijn gelofte af. Dit is dan ook de officiële stichting van de 1ste Leuven. De kersverse groep kiest Sint-Michiel als patroonheilige. De groep rekruteert zijn leden vooral bij de katholieke Franstalige burgerjongens. Tegen de jaren ’30 spreekt men van La Première Louvain, Hardis de Saint-Michel. Deze Franstalige groep bestaat vandaag nog en viert, samen met een groep uit Antwerpen, als eerste in Vlaanderen zijn 100ste verjaardag.

Scoutsgroepen kennen in Leuven vanaf dan een snelle groei. Naast La première worden in 1919  zeven Nederlandstalige ‘volkse’ scoutsgroepen gesticht. De 4de  Sint-Jacob en de 9de  Sint-Franciscus Xaverius bestaan nog steeds vandaag. Naast de jongens maken ook de meisjesgroepen een snelle opgang met de oprichting van Franstalige en Nederlandstalige eenheden. Zij krijgen de naam Gidsen. Net als in de rest van Vlaanderen breekt er in Leuven in de jaren ‘40 en ‘50  een felle strijd los tussen de blauwe en kaki gidsen.  

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Bijeenkomst van de Blauwe Gidsen uit Leuven omstreeks 1950. Foto: collectie Mevrouw J. Herbinia, Leuven.

In de archieven zijn meer dan 50 Leuvense scouts en gidsengroepen terug te vinden. Een ingewikkeld kluwen van splitsingen, afscheuringen, stopzettingen en fusies maken dat vandaag nog 15 Leuvense groepen actief zijn. De geschiedenis van deze groepen ontdek je ook op de tentoonstelling  100 jaar scouts in Leuven  die nog t/m 27 oktober  is te zien. Voor meer informatie zie: www.scoutsmuseum.be.

 

Technische handboekjes uit de serie Vieux Castor. De, door Charles Uytspruyt geschreven boekjes, werden gedrukt bij drukkerij Les Trois Rois uit Leuven. Datering ca. 1940. Collectie Scouts en Gidsen Museum, Leuven.