Naar aanleiding van de recente restauratie is een tentoonstelling ontwikkeld over de bewogen geschiedenis van het Leuvense gerechtsgebouw, gebouwd tussen 1923 en 1930. Het tweeledige karakter van het 'justitiepaleis' vormt hierbij de rode draad. Het heeft niet enkel een utilitaire functie, namelijk de huisvesting op één site van rechtbanken en gerechtelijke diensten om de rechtsbedeling optimaal te doen verlopen. Het dient ook een specifiek beeld van justitie over te brengen, en dit zowel via het architecturaal ontwerp als door de decoraties met een allegorisch en symbolisch karakter.

Tussen 10 oktober 2020 en 25 april 2021 kan je deze expo in het gerechtsgebouw individueel bezoeken. Een wandelbrochure zal dan vergezeld zijn van extra informatie op expo-panelen en van erfgoedobjecten (bouwplannen, schetsen, foto's, brieven, ...) in vitrines. Het gebouw met de expo is vrij en gratis toegankelijk voor het brede publiek op 10 en 11 oktober tussen 12 en 18 uur en nadien elke vrijdagnamiddag tussen 13.30 en 17 uur. 

Je kan ook in groep het gebouw en de expo gratis bezoeken. Gegidste rondleidingen worden op 10 en 11 oktober aangeboden om 13, 14, 15, 16 en 17 uur. Inschrijven: klik hier. Nadien is er voor groepen (niet individueel) met een maximum van 15 personen de mogelijkheid van een gidsbeurt op elke eerste vrijdag van de maand om 15u en dit vanaf november 2020 tot april 2021. De duur van een gidsbeurt, begeleid door het Leuvens Historisch Genootschap, rond de tentoonstelling is 1 uur en de prijs 120€. Info en aanvraag via lhg@telenet.be.

De tentoonstelling is hier ook vertaald in een digitale expo. Die gaat in op de architecturale vormgeving van het gerechtsgebouw, zijn inplanting in het stedelijk weefsel en de betekenisvolle wisselwerking tussen architectuur en decoratie. 

Foto van een deel van de voorgevel van het Leuvense gerechtsgebouw, [1930]. Collectie Universiteitsbibliotheek Gent.

De expo belicht de bouw- en decoratiegeschiedenis van het gerechtsgebouw tot op heden. Als onderideel van de werderopbouwarchitectuur in Leuven na de Eerste Wereldoorlog, besteedt ze in de eerste plaats aandacht aan de zoektocht naar een geschikte locatie voor het gebouw en zijn inplanting in het herschapen stedelijk weefsel. Vervolgens gaat ze in op het bouwprogramma en zijn vormelijke en ruimtelijke vertaling in het ontwerp van architect Oscar Francotte (1857-1935). Aansluitend komen de verdeelde reacties met betrekking tot onder meer kostprijs, vormgeving en materiaalkeuze, zowel tijdens het bouwproces als na de oplevering, aan bod. Daarna staat ze stil bij de wisselende bestemmingen van de lokalen in het gebouw en het wedervaren van het gebouw tijdens de Tweede Wereldoorlog, wanneer het uitgroeit tot het administratieve hart van de bezettingsmacht voor de regio. Nadien duidt ze de totstandkoming en de betekenis van de integratie tussen beeldende kunsten en architectuur, voor wat het exterieur en interieur betreft. Voor de decoratie van het gerechtsgebouw werkt Francotte immers samen met gerenommeerde kunstenaars. Tot slot eindigt ze in het heden, met een toelichting van de recente restauratie van daken, gevels, inkomhal en zolder (2018-2020).  

Plafondschildering in de traphal, Albert Ciamberlani, 1932. Foto Lander Loeckx.

De tentoonstelling ‘Historische blik op het Leuvense gerechtsgebouw’ is een organisatie van de FOD Justitie, Regie der Gebouwen, Stad Leuven, Balie Leuven, Rijksarchief Leuven en Provincie Vlaams-Brabant. De redactie lag in handen van de Provincie Vlaams-Brabant - dienst erfgoed, Rijksarchief Leuven, Regie der Gebouwen en Studio Roma, i.s.m. Leuvens Historisch Genootschap. De lay-outdienst van de Provincie Vlaams-Brabant zorgde voor het ontwerp van de wandelgids en Pièce montée voor de vormgeving van de expo-panelen. Dank aan alle collectiebeherende instellingen die ons de nodige documentatie hebben bezorgd. Hun bijdrage blijkt duidelijk uit de verantwoording bij de illustraties.