In de 'Collectie Moes- en tuinbouwschool de Wijnpers' is een deel van het historisch archief van de Wijnpers, de vroegere Groenten- en Moesteeltschool van de provincie Brabant, gelegen te Leuven, gedigitaliseerd. De beeldbestanden uit dit fonds geven een rijk overzicht van de evolutie van de bebouwing op de schoolsite tussen 1913 en 2008.

In 1551 verrijst het sinds 1938 beschermde Wijnpershuis van de Leuvense Sint-Geertruiabdij bij de wijngaarden op de noordwestelijke heuvelflank van Leuven. Opgetrokken in de toenmalige typische Brabantse bak- en zandsteenstijl, doet dit gebouw, na eerdere reconversies sinds het verval van de wijnindustrie eind 17de eeuw, dienst als Provinciale Groenten- en Moesteeltschool vanaf 1912. De gestage aangroei van leerlingen, de evoluties in de tuinbouwkunde en de vereisten van modern comfort zorgen ervoor het wijnpersgebouw vanaf midden jaren 1930 alsmaar minder kan functioneren voor doceeractiviteiten.

In 1938 levert provinciaal architect Van Hall een nieuw modernistisch vormgegeven schoolgebouw op in gele baksteen met detailleringen in groene glazuurstenen. Het omvat klaslokalen, een directiebureau, een labo, een teken-, eet- en voordrachtzaal, alsook kleedkamers, douches en sportruimte. Ook de infrastructuur op de site ondergaat een modernisering: afbraak van een betonnen warenhuis uit 1943, bouw van nieuwe serres en een verrolbaar warenhuis. De uitbreiding na WOII van de tuinbouwschool noopt in de jaren 1950 tot een uitbouw van dit ‘centraal gebouw’ met twee vleugels, naar ontwerp van architect Ronsse, en begin jaren 1960 tot de aankoop en weinig structurele verbouwing van het ‘gebouw Walraevens’, een overgedimensioneerde villa gelegen aan de Mechelsevest.

Pas in 1974 kan de school beschikken over een nieuw ‘hoofdgebouw’, een brutalistisch vormgegeven pand van beton, invulmetselwerk en glas, naar plannen van provinciaal architect Martiny. De fusie in 1985 met het Stedelijk Instituut voor Technisch Onderwijs leidt tot nieuwe architecturale ingrepen op de site. De studierichtingen centrale verwarming/sanitair en tuinbouw beschikken vanaf 1993 over les-, teken- en technologielokalen in een nieuwbouw aan de Mechelsevest. In 2004 biedt een bouwvolume van Peter Kint Architecten, ingeplant op de binnenplaats van het ‘centraal gebouw’, onderdak aan de opleiding grafische kunsten wiens tekenatelier, donkere kamer en drukmachines twee decennia lang ondergebracht waren in het wijnpersgebouw.

Een belangrijk onderdeel van dit fonds bestaat uit het omvangrijk beeldarchief van Emiel Guns (°1893), directeur van de school tussen 1924 tot 1953. Onze kennis over de ontwikkeling van de tuinbouwschool en -site tot eind jaren 1940 is in sterke mate aan hem te danken. Geroemd voor zijn vakkennis en gepassioneerd door foto en film, heeft hij een omvangrijk beeldarchief nagelaten. Naast beelden van het oude wijnpersgebouw, vat hij in foto’s de inplanting van het ‘centraal gebouw’ uit 1938 tussen de ten zuiden ervan aangelegde botanische wintertuin en druivenserre, de meer noordwestelijk sectie van de bloementeelt en de op de zuidoostelijke flank gelegen fruitplantage. Naast klasfoto’s en beeldopnames van jaarlijkse tentoonstellingen, biedt zijn archief een welhaast documentaire inkijk in de praktijklessen tijdens de jaren 1940, met foto’s van het oppervlakkig spitten met een riek, het dekken van een warenhuis, het snoeien van halfstamfruitbomen, het verspenen van kiemplantjes of het besproeien van meloenplanten, en de introductie van technische installaties, zoals de thermosyphon geplaatst rond de aspergebedden, of mechanische werktuigen, zoals een grondfrees voor het zaaiklaar maken van de grond. Anderzijds beschikken we dankzij hem over zowel foto’s als glasplaten, die een rijke didactische verzameling vormen over de teelt van groenten, fruit en bloemen, met close-up kiekjes van de rondknop bij de zwarte aalbes, het wortelgestel van de latouw (zomerandijvie) en variëteiten appels, peren, aardbeien, meloenen en bloemen.

>> Bekijk de collectie.

Publicatie 'Het Wijnpershuis in Leuven. Een leven vol herbestemmingen'

Naar aanleiding van de restauratie en uitbreiding van het Wijnpershuis in 2017 verschijnt de geïllustreerde publicatie Het Wijnpershuis in Leuven. Een leven vol herbestemmingen (Provincie Vlaams-Brabant en Openbaar Kunstbezit Vlaanderen, 2017). Ze belicht de geschiedenis van de functionele en stilistische ingrepen in het 16de-eeuwse Wijnpershuis tot op heden. Met integratie van recente archeologische inzichten, belicht het eerst de inplanting en kenmerken van de 14de-eeuwse wijnpers en de esthetische en ruimtelijk-functionele kenmerken van het bewaarde pand. Vervolgens komen de reconversies tot boerderij en nadien tuinbouwschool aan bod, met oog voor keuzes en ingrepen tijdens restauraties tussen 1909 en 1956. Aansluitend schenkt de publicatie aandacht aan het multifunctioneel gebruik van het Wijnpershuis, in relatie tot de onderwijspraktijken en nieuwbouwprojecten op de schoolsite (1938-2012), met aandacht voor een uniek beeldarchief nagelaten door directeur Emiel Guns. Ten slotte focust ze op het heden. Welke visie onderbouwen de keuzes gemaakt bij de recente restauratie en uitbreiding van het pand? Primeert een terugkeer naar de oorspronkelijke situatie of is er aandacht voor het behoud van kenmerkende elementen eigen aan de latere ingrepen, zodat een deel van de bouwgeschiedenis van de wijnpers leesbaar blijft?

>> Bestel de publicatie voor 15 euro vanaf 11/09/2017. Tijdens Open Monumentendag 2017 uitzonderlijk te koop aan 10 euro i.p.v. 15 euro.

Open Monumentendag 2017: Wijnperssite in Leuven

Ontdek tijdens Open Monumentendag op 10/09/2017 de vele gezichten van de Wijnpers. Op het uitgestrekte domein van de provinciale school ‘de Wijnpers’ kan je het gerestaureerde Wijnpershuis uit 1551 in primeur bezoeken. Dit unieke relict van de Vlaamse renaissance-architectuur getuigt van eeuwen agrarische activiteit op de Leuvense heuvelflanken. Ontdek ook het ‘centraal gebouw’ uit 1938, de oude serre en het nieuwe schoolgebouw uit 2012 met sporthal 'Belvédère' en geniet van een uitzonderlijk mooi zicht op Leuven. Op het programma: rondleidingen met gids, vrij wandelparcours met oude foto’s, demonstraties aan de oude serre, tentoonstelling door de Wijnpers-leerlingen, familiezoektocht ‘de skyline van Leuven’ met doe-activiteiten door de monumentenwachters.

>> Het volledige programma vind je hier.