Al 100 jaar zijn de meisjesgidsen een vertrouwd beeld in onze straten. Ontstaan tijdens de bezetting in 1915, is de gidsenbeweging inmiddels uitgegroeid tot één van de grote spelers van de internationale jeugdbeweging. Reden genoeg voor het Leuvense Scouts en Gidsen Museum om hieraan een speciale tentoonstelling te wijden. Deze expositie is nog tot 31 oktober te zien.

Tekst: Johan Doperé
 

Een stukje geschiedenis

In België, wordt er reeds vanaf augustus 1914 melding gemaakt van ‘les Pionnières de Belgique’, die vermoedelijk al begin 1915 verdwijnt.  In april 1915 ziet de eerste katholieke Gidsenbeweging het licht : de Baden Powell Belgian Girl Scouts (later Guides, of kortweg B.P.B.G.S/G). De Kapucijn E.P. Melchior Verpoorten startte samen met een aantal vrouwen tijdens WO I een eerste meisjesgroep in de Brusselse Marollen.  Hun hoofdbekommernis was eerder van sociale aard: slonzige meisjes uit de sloppen nieuwe kansen bieden hun levenskwaliteit verbeteren door (huishoud)technieken aan te leren in het kader van scouting. Vrij snel werd duidelijk dat dit initiatief niet alleen kon blijven.

1e Louvain Ste Gertrude, 1941-42  © Scouts en Gidsen Museum Leuven

Vanaf 1919 ontstaan nieuwe groepen te Brussel, Elsene, Namur, Merksem, Antwerpen, Deurne, Leuven, Liège, Houdeng, Arlon, Ninove en zelfs in Belgisch Congo. De meeste van deze eerste groepen zullen in de jaren 1920 verdwijnen. In 1930, komt er een nieuw impuls, vanuit Brussel, waarbij een groot aantal vooral Franstalige groepen worden opgericht in heel het land. Vanaf 1939, kennen we dan het opkomend protest tegen de het te Franstalige karakter van de beweging en de povere steun aan Vlaamse gidsen.  Met de steun van Yvonne Groffi ontstaan aldus de ‘Blauwe Gidsen’. Verschillende groepen zullen zich hier ook bij aansluiten, waaronder een aantal uit Leuven. Tijdens WOII mochten er vanaf 1943 geen uniformen worden gedragen. Toch zal dit geen invloed hebben op de activiteiten, noch op de evolutie van het aantal groepen of leden, bij de Blauwe Gidsen en de “kaki” Gidsen (Guides Catholiques de Belgique / Katholieke Padvindsters van België).  Na de oorlog is er een poging om beide bewegingen te fuseren, maar die mislukt grotendeels.

3e VVKM St. Michiel Booienhoven, 1952   © Scouts en Gidsen Museum Leuven

Na het overlijden van Groffi in 1953, zullen de Blauwe Gidsen echter geleidelijk aan verdwijnen. De Vlaamse groepen sluiten zich aan bij de Katholieke Meisjesgidsen van België, die nu een tak op zich zijn van de katholieke unitaire gidsenbeweging.  In 1961, zullen de twee takken volledig uit elkaar gaan en zullen de vroegere Katholieke Meisjesgidsen van België erkend worden als een autonome gidsenbeweging, onder de naam van Vlaams Verbond der Katholieke Meisjesgidsen’ of het V.V.K.M. Vanaf 1973 wordt V.V.K.S./V.V.K.M. een gemengde beweging om in mei 1982 officieel V.V.K.S.M. te gaan noemen. Vandaag heten ze Scouts en Gidsen Vlaanderen.

Praktisch
Aan de hand van vele voorwerpen, uniformen, kentekens en documenten... kun je de evolutie van 100 jaar meisjesgidsen komen ontdekken in het Scouts en Gidsen Museum te Leuven. Het museum, dat is gevestigd in de vroegere kapel van de Sint Geertruiabdij, behoort beslist tot de toppers van de scoutingmusea in Europa. En naar het oordeel van de vele buitenlandse bezoekers, zelfs tot een van de merkwaardigste en meest volledige in de wereld….
Het museum is van april tot en met oktober iedere zondag geopend van 14.00 tot 18.00 uur. Groepen kunnen ook op afspraak in het museum terecht.

Meer informatie vind je hier.